luns, 7 de setembro de 2015

A NOSA CASA



A NOSA CASA: O RELOXO.

A nosa casa ten faiado, un faiado de película, absolutamente. Eu cando era estudante nunca subín e nin tan sequera soñaba con que fose como é: digno de ser soñado por un neno ou por un escenógrafo. Un día destes dedicámoslle unha páxina ou dúas en exclusiva. O conto é que para ir ver a maquinaria do reloxo hai que pasar polo faiado, anicándose  un algo de cando en vez para non chocar coas trabes enormes e cacarañadas da couza.

 (Reloxo do Pazo de Capitanía, na Praza da Constitución; toca o himno nacional de España ás oito en punto da mañá)
Este noso reloxo foi xa citado no blog da biblioteca, nunha entrevista na que o avó dun alumno contaba que el nacera no reloxo do Instituto... Unha forma metafórica de dicir que a familia vivía no faiado, porque –efectivamente- in illo tempore, os conserxes tiñan vivenda no edificio das escolas e/ou institutos. O reloxo daba as horas en voz alta, unha nosa colega recorda que de nena vivían na praza de Pontevedra e as badaladas do reloxo do Instituto atroulaban a un... Agora non soan, pero o reloxo funciona.

 (Reloxo do edificio do vello Real Consulado do Mar da Coruña)
 
Todas as santas semanas do ano vén poñelo en hora un home nacido en Oleiros, o señor Antonio González Mallo, de familia de reloxeiros (polo sogro, de Ambroa, Tordoia). Leva 36 anos vindo á nosa casa, que se di logo... É reloxeiro municipal, quer dicir, que é o Concello coruñés o que lle paga. Achegámonos á esfera. Tocamos a pedra, quedan restos na man. Di Antonio: “É pedra chorona” (frase digna dun canteiro, eis os grandes canteiros de Galicia, da Terra de Montes, de Noia, de Canduas de Bergantiños, os que arrincaron con suor pedra de santa Margarida, de san Pedro de Visma...). Pregúntolle, que me explique o concepto. É doado: é areosa. “Había que restaurar a esfera, o contorno en xeral, pega moito o sol, estropea a esfera...”, engade, case filosofando ou case destilando escepticismo. Digo eu, “Este reloxo debe ser dos máis antigos de Coruña, será máis ou menos vello có do Obelisco?”. Responde el: “Ai, o do Obelisco debe ser máis antigo... –ton de respecto total-, ese leva catro transmisións para as catro esferas...”. Logo axiña averiguo que non, o Obelisco inaugúrase estando Picasso entre nós, en 1895, se non me falla a memoria. E o noso é tan vello coma a casa e imos facer agora 125 anos de historia. O reloxo do Instituto, se non marro, é o terceiro en antigüidade da cidade: o primeiro é o de Capitanía (canda o pazo da segunda metade do XVIII , pero, tamén é verdade que xa fallou, o actual é novo, o orixinal está no Museo do Exército aquí na Coruña, e que conste que é unha peza única); o segundo é o da Palloza, o da Fábrica de Tabacos (de 1804) pero creo que agora está parado, xa sabedes que están obrando porque a fábrica deixou de funcionar como tal e vanse reutilizar as dependencias, ben reformadas –como debería estar reformado o interior do noso Instituto- para seren usadas polos funcionarios de Xustiza. E o terceiro, mais coa vantaxe de ter un funcionamente ininterrompido, é o noso. Podedes miralo ben. Todo un símbolo do paso do tempo.

 (Reloxo da vella Fábrica de Tabacos, na Praza da Palloza)
 
Dinos tamén Antonio que son igualmente antigos os do Museo do Concello, o floral dos xardíns e o do “Museo de Panadeiras” (aquí xórdenos unha dúbida, porque este reloxo da rúa de Panadeiras, o que está –e en feliz funcionamento, incluso canta con voz pequena as horas- enriba do edificio de fins do XVIII do Real Consulado do Mar da Coruña, non logramos datalo, aínda que xa volo direi, porque me vai facer o favor de averigualo se pode unha ex profesora –e moi querida- do Instituto, Mª Josefa Sánchez Posse, estreitamente vinculada á Biblioteca do Consulado; sabemos, iso si, que é un engadido, non consta nos gravados antigos do edificio do Consulado).

 (As interioridades do noso vello reloxo, do Instituto na Praza de Pontevedra; a foto é xentileza de Olga Vázquez)

Non me digades que o tema dos reloxos non é precioso... Cando eu traballaba en Údine –Udín en friulano-, como lectora de español, e me interesaba pola vida e milagres da cidade que chegou a ser tan amada –foron tres anos felices da miña mocidade-, vin saber que alí estaba a sé dunha das fábricas de reloxos máis importantes de Italia. Daquela a miña mellor amiga era María, nacida e criada en Londres; pois ben, cando fun á súa casa por primeira vez, ao baixar do tren na Estación Victoria da vella Londinium, María chamou a miña atención sinalándome o grande reloxo redondo da estación, “Mira, que ves?”. E vin que debaixo da esfera estaba escrito UDINE.

(Reloxo do noso Instituto, nun gravado de principios de século XX, cando o edificio aínda estaba exento)


O reloxo do Instituto noso non sei dicirvos a ciencia certa onde se fabricou, pero D. Antonio, o reloxeiro, calcula que en Eibar: de alí viñan case todos os reloxos coma este, case todos “os reloxos de torre”, a casa máis coñecida de Eibar era “Viúva de Murúa”.
Rematamos coas palabras del: “A campá soaba pero está estropeada, polo menos hai 6 anos que non soa. A corda dura exactamente 8 días. Este é un reloxo clásico.  Manter estes reloxos está ben, despois de tantos anos...”

Ningún comentario:

Publicar un comentario